Soru: Namaz hicretten önce farz kılındığına ve abdest ayeti de Medine’de indirildiğine göre Mekke’de namazlar abdestsiz mi kılınıyordu?

Cevap: Abdest ve namaz diğer ibadetlerde olduğu gibi sadece Peygamberimize ve biz ümmetine değil, her peygambere ve ümmetlerine farz kılınmıştır. Ubeyy İbn Ka’b radıyallâhu anh’ın şöyle dediği rivayet olunmuştur:

Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem su istedi ve abdest uzuvlarını birer defa yıkayarak abdest aldı. Sonra buyurdu ki:

“Bu, kişinin öyle bir abdestidir ki, onu almazsa Allah, hiç bir namazını kabul etmez.”

Bundan sonra O, uzuvlarını ikişer defa yıkayarak abdest aldı ve şöyle buyurdu:

“Bu, kişinin öyle bir abdestidir ki, onu aldığı zaman Allah iki kat sevap verir.”

Daha sonra O, uzuvlarını üçer defa yıkamak suretiyle abdest aldı ve sonra şöyle buyurdu:

«Bu, benim ve benden önceki Resullerin abdestidir.» (İbn Mace, Taharet, 47)

Hadisin Ahmed b. Hanbel rivayetinde bu son cümle «Bu, benim ve benden önceki Nebilerin abdestidir.» şeklinde yer almaktadır. (Ahmed b. Hanbel, 2/98)

Hadiste görüldüğü gibi Peygamberimizin «Bu, benim ve benden önceki Resullerin/Nebilerin abdestidir.» dediğine göre, abdestin Mekke’de biliniyor olması ve namazların abdestli olarak kılınmış olması gerekir. Fakat abdest ayetinin daha sonra inmesi sebebiyle bu bilgiler bize ulaşmamış olabilir.

Üsame b. Zeyd’in, babası Zeyd b. Harise’ye dayanarak rivayet ettiği bir başka hadise göre abdest ve namaz, ilk gelen vahiyle birlikte Cebrail aleyhisselam tarafından Peygamberimize öğretilmiştir. (Ahmed b. Hanbel, 4/161)

İlave bilgi olarak şunlar da söylenebilir:

“ … Cebrail’in Hz. Peygamber’e namaz ve abdesti öğrete­rek birlikte abdest alıp namaz kıldıkları ve söz konusu âyetin nüzulünden önce asla abdestsiz namaz kılınmadığı, siyer âlimlerinin üzerinde ittifak ettikleri bir husustur. Abdestin ilgili âyetle farz kı­lındığı, daha önceleri ise namaz için ab­dest almanın mendub olduğu yolunda­ki münferit görüşler bir yana, bütün müslüman âlimler abdestin Cebrail’in öğretmesiyle Mekke’de namazla birlik­te farz kılındığını, zikredilen âyetin de mevcut bir hükmün ehemmiyetine bi­naen teyit ve takriri mahiyetinde oldu­ğunu kabul ederler. Böylece abdest, üzerinde ihtilâf söz konusu olamaya­cak kesin ve müstakil bir nassa dayan­dırılmış olup, namaza bağlı tâli bir hü­küm mülahazasıyla zamanla önemsen­meyerek ihmal edilmesi ihtimali orta­dan kaldırılmıştır.” (Abdulkadir Şener, “Abdest”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, c: 1, s: 69)